شهر زیرزمینی نوش آباد(شهر زیرزمینی اویی)
آشنایی با شهر زیرزمینی نوش آباد | مخفیگاهی امن شهر زیرزمینی نوش آباد، نمونه‌ای منحصربه‌فرد از یک ساختار نظامی و دفاعی است که به عنوان بزرگترین شهر زیرزمینی جهان از آن یاد می‌شود. این شهر که با نام اویی نیز آن‌را می‌شناسند، مجموعه‌ای از اتاق‌ها، راهروها، چاه‌ها و کانال‌های متعدد است که مُقنی‌های ماهر، آن را […]
آشنایی با شهر زیرزمینی نوش آباد | مخفیگاهی امن
شهر زیرزمینی نوش آباد، نمونه‌ای منحصربه‌فرد از یک ساختار نظامی و دفاعی است که به عنوان بزرگترین شهر زیرزمینی جهان از آن یاد می‌شود. این شهر که با نام اویی نیز آن‌را می‌شناسند، مجموعه‌ای از اتاق‌ها، راهروها، چاه‌ها و کانال‌های متعدد است که مُقنی‌های ماهر، آن را در دل زمین ساخته‌اند. وسعت شهر به بیش از ۱۵۰۰۰ مترمربع می‌رسد و برای حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی و نه برای زندگی دائمی ساخته شده است؛ همین شهر بود که باعث شد در دوره‌ای، نوش آباد به سکونتگاهی مرموز برای مهاجمان تبدل شود. لحظه‌ای را تصور کنید که غذاها در حال طبخ بر روی اجاق‌ها هستند، لباس‌ها روی بند و همه چیز حکایت از زندگی دارد؛ اما هیچ‌کس در شهر نیست و صدای حرکت هیچ جنبنده‌ای به گوش نمی‌رسد؛ پس مردم کجا رفته‌اند؟ کسی تصورش را هم نمی‌کرد که زندگی زیر شهر جریان داشته باشد.
ثبت ملی: این اثر از سال ۱۳۸۵ با شماره ۱۵۸۱۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
چرا این شهر به اویی معروف شد؟
در لغت‌نامه دهخدا «اوی» واژه‌ای است که در گویش کاشانی معادل «آهای» فارسی قرار می‌گیرد. به لحاظ ساختار تودرتو و تاریک بودن شهر زیرزمینی در قدیم افراد برای پیدا کردن یکدیگر با صدای بلند با کلمه «اوی» همدیگر را صدا می‌کردند. همچنین گفته می‌شود که مقنی‌ها هنگام حفر شهر زیرزمینی، برای جابه‌جایی خاک از ظرف‌هایی به نام دلو، استفاده می‌کردند. وقتی دلو پر از خاک می‌شده مقنی فریاد می‌زده «اوی» و فردی که مسئول بالا کشیدن دلو بوده است با شنیدن آن متوجه می‌شده که باید دلو را بالا بکشد.
راهنمای بازدید از شهر اویی
امروزه برای ورود به شهر اویی، دو ورودی وجود دارد که کاملا مجزا از هم بوده و ارتباطی با یکدیگر ندارند. یعنی پس از بازدید از یک ورودی باید از شهر زیرزمینی خارج شوید و مسافتی را بروید تا به ورودی دیگر برسید. ورودی شماره ۱ در عمق ۱۱ متری و ورودی شماره ۲ در عمق ۱۲ متری از سطح زمین قرار دارد و چاه‌های ارتباطی طبقات و کانال‌های ورود هوا در هر دو ورودی به چشم می‌خورند. البته این ورودی‌ها در گذشته با هم مرتبط بودند؛ اما با گذر زمان و بروز سیلاب و حفر چاه‌ها، از هم مجزا شده‌اند. برای ورود و بازدید از این شهر، باید از بیش از ۴۰ پله با شیب تند پایین بروید که شما را به ورودی آب‌انبار می‌رسانند.
آب انبار چاله سی نوش آباد
چیزی که در ابتدا در بازدید از اویی (در هر دو ورودی) می‌بینیم، آب‌انباری بزرگ است که در گذشته منبعی برای تامین آب مردم در نوش آباد بوده است. تا یک دهه پیش این آب‌انبار و شهر زیرزمینی ارتباطی با هم نداشتند اما برای بهسازی مسیر بازدید و استفاده از پله‌های آب‌انبار برای رسیدن به شهر، تغییراتی را در این بخش ایجاد کرده‌اند. در گذشته تنها یک شیر برای برداشتن آب از آب‌انبار وجود داشته اما امروزه یک ورودی کوچک برای ورود به فضای آب‌انبار تعبیه شده است. آب‌انبارها ۵۰۰ سال قدمت دارند و زمان ساخت آنها به دوران صفویه باز می‌گردد. تا ۴۰ سال پیش هم هنوز از این آب‌انبار استفاده می‌کردند و در هر محله یک یا دو آب‌انبار وجود داشته که امروزه تعداد کمی از آنها باقی است. مردم در گذشته از پله‌ها پایین می‌آمدند و در بخشی موسوم به پاشیر، آب بر می‌داشتند؛ جایی که امروزه به ورودی آب‌انبار تبدیل شده است.
آب آب‌انبارها، از قنات تامین می‌شده و برای گندزدایی آن از نمک و آهک استفاده می‌کردند. بادگیرهای آب‌انبار در دو طرف مخزن آن، برای خنک نگهداشتن آب و ایجاد حرکت در سطح آن کاربرد داشتند و برای گرفت بوی آب نیز، کیسه‌های زغال را از بالا آویزان می‌کردند. برای ساخت آب‌انبار از ساروج استفاده شده است؛ ملاتی از سفیده تخم‌مرغ، آهک، خاکستر، خاک رس، ماسه و الیافی به نام لویی یا پشم شتر، موی بز یا موی انسان؛ این ملات جایگزینی برای بتن و سیمان در گذشته بوده و با رطوبت محکم‌تر می‌شده است. ضخامت دیوارهای آب‌انبار با توجه به شکل هندسی آن در نظر گرفته شده‌اند. آب‌انبار ورودی شماره ۱ شهر زیرزمینی، گرد است و فشار بیشتری بر بدنه دارد؛ بنابراین باید ضخامت دیوارهای آن بیشتر باشد. آب‌انبار ورودی شماره ۲ از نوع آب‌انبارهای چند ضلعی است که در آنها فشار، شکسته می‌شود و بنابراین ضخامت کمتری برای دیوارها نیاز است. در پایین مخزن آب‌انبار لوله‌ای مخصوص برای خارج کردن آب وجود داشته که برای تخلیه آب و نظافت از آن استفاده می‌کردند.
انبار گز در روستایی با نام ابوزیدآباد از توابع شهرستان آران و بیدگل قرار دارد. با مساحت تقریبی ۱۰۰ متر مربع و زیربنای ۸۰ متر مربع، مصالح به‌کاررفته در بنا آجر و ختایی است. هرچند این بنا از آب‌انبارهای صحرایی به‌شمار می‌رود؛ اما استحکام بنای آن مثال‌زدنی است. قدمت این اثر تاریخی به دوره قاجار […]
یکی از این آثار که هر بیننده‌ای را به تحسین وا می‌دارد مسجد امام علی (ع) است. قدمت این مسجد به دوران سلجوقی بازمی‌گردد. مسجد امام علی در ابتدای یکی از کوچه‌های قدیمی این شهر روبروی یک درخت کهنسال قرار دارد. با یک نگاه می‌توان فهمید که قدمت مسجد بسیار زیاد است. این مسجد شامل […]
نوش آباد نام شهری است در استان اصفهان که در شهرستان آران و بیدگل و ۱۴ کیلومتری شمال کاشان واقع شده است. در منطقه نوش آباد بیش از ۱۵۰ اثر تاریخی وجود دارد که نیمی از آن در داخل بافت و نیمی دیگر در کویر این شهر قرار دارد. شهر زیرزمینی نوش آباد و مسجد […]
قلعه خشتی سیزان نوش آباد، یک دژ نظامی بوده که در اعصار بعدی کاربری مسکونی پیدا کرده و به طور کلی به منظور دفاع از مال اهالی به هنگام هجوم یاغیان به وجود آمده بود. قلعه خشتی سیزان نوش آباد یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی استان اصفهان و شهرستان آران و بیدگل می باشد […]